Werîsê Sor & Kızıl Urgan

Payiza 1960an ciwanekî îrlendî bi navê Alan Ward ku hêj 23 salî bû hate Diyarbekirê û di Koleja Perwerde ya Diyarbekirê de (Diyarbakır Maarif Koleji) wek mamosteyê ingilîzî û matematîkê dest bi kar kir. Hêj çar mehên xwe tijî nekirî ji karê xwe hat dûrxistin û izna wî ya îqametê hate betalkirin. Ev yek ne ji ber kêmasiya wî ya mamosteyî bû, lê ji lewma bû ku fêrî kurdî bûbû û bi xwendekaran re bi kurdî xeber dida. Ew ciwanê dilsoz û qedrzan vegeriya welatê xwe. Lê ewqas di bin bandora Diyarbekir û kurdan de mabû ku wî tu caran ew ji bîr nekirin. Salekê li ser wan çar mehên xwe yên li Diyarbekirê û hevalên xwe yên kurd hizirî û helbesteke dirêj nivîsî bi navê La Còrda Roja anku Werîsê Sor, û di sala 1964an de bi zimanê oksîtanî û frensî çap kir. Ev berhema di destê we de wergera vê helbestê ye, ku bi vê bangê dest pê dike:

Roja tu min darda dikî, birayê tirk

roja tu min darda dikî, ho turkmen

bila sor be werîsê min

sor wek çem

sor wek Dîcle li demsala baranan

***

Beni astığın gün, Türk kardeşim,

Beni astığın gün, ey Türkmen

Kızıl olsun urganım

Nehir rengi gibi kızıl

Yağmur mevsiminde Dicle gibi kızıl

1960 yılının sonbaharında henüz 23 yaşında olan Alan Ward ismindeki İrlandalı bir genç Diyarbakır'a geldi ve Diyarbakır Maarif Koleji'nde İngilizce ve Matematik öğretmeni olarak çalışmaya başladı. Henüz dört ayını doldurmadan görevinden uzaklaştırıldı ve oturum izni iptal edildi. Bu ani kararın sebebi Ward'ın Kürtçe öğrenmesi ve öğrencileriyle de Kürtçe konuşmasıydı. Bu iyi yürekli ve kadirşinas genç mecburen memleketine geri döndü; fakat Diyarbakır'dan ve Kürtlerden o kadar etkilenmişti ki onları hiçbir zaman unutmadı. Diyarbakır'da geçirdiği zaman ve oradaki Kürt arkadaşları üzerine bir yıl boyunca düşündü ve 1964'te Oksitanca ve Fransızca yayımladığı La Corda Roja yani Kızıl Urgan isimli uzun bir şiir yazdı. İşte elinizdeki kitap bu şiirin Kürtçe ve Türkçe çevirisinden oluşuyor.