^{Doğu Halklarının Emperyalizme Karşı Kutsal Cihatı}Şark Şûrası Ve Şark İli Mecmuası

Bundan 100 yıl önce 1920 Eylül ayında, Üçüncü Enternasyonalin teşvik ve desteği ile Bakü'de toplanan “Doğu Halklarının Birinci Kurultayı”, Doğu halklarının yazgısını değiştirmek yolunda önemli bir adım atmış ve bütün Doğu halklarını emperyalist ve kapitalistlere karşı “Kutsal Cihat”a davet etmişti. Bu kurultay Doğu halklarını emperyalistlere ve onların sömürü düzenine karşı teşkilatlandırmak ve bir araya getirerek ortak politikalar üretmelerini sağlamak amacıyla “Şark Şûrası (Doğu Halkları Propaganda ve Eylem Sovyeti)” adıyla bir teşkilat kurdu. Bu teşkilat belirtilen amaçlar doğrultusunda Doğu halklarını bilinçlendirmek için Türkçe, Arapça, Farsça ve Rusça olmak üzere dört dilde “Şark İli” adıyla bir dergi çıkardı ve bu derginin ilk sayısı da Doğu Halklarının Birinci Kurultayına “özel” yayımlandı. Bu eserde; Şark Şûrasının kuruluşu ve onun yayın organı “Şark İli” dergisi ve bu derginin “Doğu Halkları Kurultayına Özel Birinci Sayısı” konu edinilmiştir. Konunun daha iyi anlaşılması ve algılanması için çalışmada “Birinci Doğu Halkları Kurultayı” geniş olarak ele alınmıştır. Şark İli dergisinin “Birinci Doğu Halkları Kurultayına Özel Sayısı” Arap harfli yazıdan günümüz yazısına çevrilmiş ve tıpkıbasımı da eklenerek Şark İli'nin kalıcı olarak geleceğe taşınması amaç edinilmiştir. Yavuz ASLAN “Sizi birinci defa olarak hakiki cihada çağırıyoruz. Biz sizin öz menfaatiniz için, öz azatlığınız için ve öz dirliğiniz için çağırıyoruz. Sizi Avrupa'da kalmış son kuvvetli istilacı, yırtıcı İngilizlerden kurtulmaya çağırıyoruz. Biliyor musunuz, o İngiliz Şark milletlerini avlamış, kullara, dilencilere döndürmüş ve bütün Şark ve İslam âlemine kara kanatlar germiştir. Şark ilini dağıtmak ve onun naaşından gıda alarak yaşamak istiyor. Ey Şark Milletleri! Kendinizi kurtarınız. Azatlık uğrunda bu canavarlarla çarpışınız. Hepiniz tek bir insan gibi ayağa kalkıp İngiliz haydutlarına nefret ve gazapla koşunuz! Hepiniz umumi ve tek düşmanınız olan İngiliz istilacılarına karşı çarpışmaya kalkınız; Cihadın al bayrağı yükseklerde dalgalanıyor.” (Birinci Doğu Halkları Kurultayının Doğu Halklarına Bildirisinden / Eylül 1920) “Müstemleke sözünü bile kökünden söküp atmak, müstemleke fikrini yok etmek istiyoruz. Bu kirli söz yok olsun. Bu sözden kan kokusu geliyor. Bu sözden kamçı kokusu geliyor. Bu sözden tahakküm, zorlama kokusu geliyor. Biz bu sözü yok etmek istiyoruz.” (Zinovyev'in Birinci Doğu Halkları Kurultayı Kapanış Konuşmasından / Eylül 1920)