Küresel Tarihçe 1945-79

İktisat biliminin ve toplumcu düşüncenin üretken kalemlerinden ODTÜ İktisat Bölümü Emekli Öğretim Üyesi Prof. Oktar Türel, yeni kitabında 1945-79 dönemindeki uluslararası ekonomik gelişmeleri inceliyor. Türel'e göre siyasal iktisada ilgi duyanlar için bu dönem iki açıdan önem taşıyor: Yıkılmış bir uluslararası ekonomik düzenin yeniden yapılandırılarak işlerliğe kavuşturulması ve öncesi ve sonrasına kıyasla, bu dönemde gerçekleşen ekonomik gelişmenin çok hızlı olması.

Uluslararası düzenin ciddi kriz eşiklerine yaklaştığı günümüz şartlarında 1945-79 dönemi deneyimlerinden öğrenilecek çok şey olduğunu ortaya koyan kitap, iki temel kısımdan oluşuyor.

Görece kısa olan birinci kısım, söz konusu dönemin siyasal "arka planı"nı betimliyor. Okura, siyasal/ekonomik etkileşim bağlantılarını kavraması için rehberlik eden bu kısımda beş bölüm yer alıyor: İki kutuplu uluslararası siyasetin oluşumu; Truman Doktrini ve Marshall Planı; kapitalist "merkez"de emekçi sınıf hareketlerinin güç yitirmesi; I. Soğuk Savaş ve "Üçüncü Dünya"daki gelişmeler.

Kitabın daha hacimli olan ikinci kısmında ise uluslararası ekonomik gelişmeler ana çizgileriyle inceleniyor. Yine beş bölümden oluşan bu kısmın ilk bölümünde, II. Dünya Savaşı'nın ardından yapılanan uluslararası ekonomik kurumsallaşma anlatılıyor. İkinci ve üçüncü bölümler, sırasıyla, kapitalist "merkez" ve "çevre"de başlıca ekonomik gelişmeler ile iktisat politikası yönelimlerinin gözden geçirilmesine odaklanıyor. Savaş sonrasındaki başat Keynes'gil paradigmanın 1968-79 alt-döneminde gerçekleşen çözülüşü, dördüncü bölümün konusunu oluştururken, beşinci ve son bölümde ise bu çözülüşe "çevre"nin ne tür tepkiler vererek uyum sağladığı ele alınıyor.

Yakın tarihte yaşanan iktisadi ve siyasal gelişmeleri, kapitalizmin paradigma değişikliklerini ve "merkez/çevre" ilişkilerini, bugüne etkileriyle birlikte kavramak için çok önemli bir kaynak…