Delilik Gemisi

Bir vaka analizcisi Michel Foucault'nun 1961 yılında yayımlanan Deliliğin Tarihi eserinin ilk bölümünün yorumlanmasına odaklanan Ali Akay ve öğrencileri eserin neredeyse klasikleşmiş denilebilecek (anti-psikiyatrik çıkış olarak değerlendirilen) okumasının çizdiği sınırların bilhassa dışına taşarak eserdeki sanatsal bakışın içindeki verilerin nasıl kullanılabileceği tartışması üzerine yoğunlaşıyor. Foucault'nun diğer eserlerindeki arkeolojik ve soybilimsel araştırmalarının sonuçlarının da gözetildiği bu soruşturma düşünürün her vakaya göre başka türlü eyleyen, dikişlenemeyen bir tutumunun olduğunu gösteren bir bakış açısından hareket ediyor. Alternatif bir okumaya da imkân veren bu hareket Deliliğin Tarihi'ne edebiyat ve plastik sanat metinleri ilişkisi üzerinden yaklaşarak Türkçe literatürde bu tarz bir yönelimin ilk temsilciliğini üstlenme gibi önemli bir ayrıcalığın ortaya çıkmasını sağlıyor. Akay ve öğrencilerinin “konuşma olanağı” bulduklarında nasıl etkileyici söz deneycileri olduklarını gösteren bu çalışma Stultifera Navis ile sözün yaratıcılığının sularında yol alıyor, elbette tarihin farklı uğraklarına yaptıkları anlık sıçramalarla.

[Kurtul Gülenç]

Michel Foucault'nun Klasik Çağda Deliliğin Tarihi kitabına damgasını vurmuş olan Stultifera Navis anlatısından yola çıkıyor Delilik Gemisi. Kitap, başlığındaki “delilik” ve “gemi” kavramlarıyla bir yandan bir öznel deneyime, bir yandan da bu deneyimin kurulması, dönüştürülmesi ve geliştirilmesi için gereken mekânsallaştırmaya gönderme yaparak Batı'ya özgü iktidar ilişkilerinin soybilimini takip ediyor. Mutlak olmayan, tıpkı Deliler Gemisinin üzerinde durduğu Avrupa nehirleri gibi akışkan olan sınırları çizme, sınırlarda durma, sınırın dışına çıkarma ya da içine alma pratiklerinde cisim bulan bu iktidar pratiklerinin analiziyle Ali Akay, Foucault'nun yaklaşık altmış yıl önce yayımlanmış ilk önemli eserinin eleştirel çizgisini günümüze taşıyor.

[Ferda Keskin]

Foucault, kuralları her seferinde yeniden yazılacak bir “seksek” oyununun mucidi gibidir; kuralları kemikleşmiş oyunlara alışkın olanlar onda bocalar. Ali Akay, düşünürün bu dinamizmini yalnızca tanımıyor, ona içtenlikle eşlik ederek Deliliğin Tarihi'nin ilk bölümünü sanatsal bir yeniden yaratımla düşünüyor-düşündürüyor. Delilik Gemisi, Foucault yazınına bu yakadan yapılmış ustaca bir katkıdan ibaret değil, aynı zamanda “yeninin diriltilmesi” de.

[Çetin Balanuye]

ALİ AKAY

1976-1990 yılları arasında Paris VIII Üniversitesi'nde Sosyoloji, Felsefe ve Siyaset Bilimi okuyan Ali Akay, 1990 yılından beri İstanbul'da, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyoloji Bölümü'nde Öğretim Üyesidir. Aynı Üniversitenin Resim Bölümü'nde 1992 yılından beri doktora dersi vermeyi sürdürmektedir. 1980'li yılların sonu ve 1990'lı yılların başlarında Deleuze ve Guattari'den çeviriler yapmıştır. Felsefe ve sosyoloji çalışmalarının yanı sıra, çağdaş sanat ortamında 1990'lı yılların başından beri sergiler yapmakta, yazılar yazmakta ve kitaplar yayımlamaktadır. Ali Akay, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi dışında, Berlin'de Humboldt Üniversitesi'nde, Fransa'da INHA (Sanat Tarihi Milli Enstitüsü), Paris VIII Üniversitesi, Sorbonne Üniversitesi ve Amerika'da Columbia Üniversitesi'nde çalışmıştır. Paris'te Jeu de Paume Müzesi'nde Exilocrates adı altında tüm seneyi kapsayan seminerler dizisi yapmıştır.

Son yayımlanmış kitapları arasında; Postmodernizmin ABC'si, (Say Yay.). Birleşmeyen Sentez, (Yapı Kredi Yay.). Sanat Tarihi: Sıradışı bir Disiplin, (Yapı Kredi Yay.). Sanatın Gramları, (Bağlam Yay.). Siyaset Bir Düşünce Alanıdır, (Dedalus Yay.). Armağan, Tekil Düşünce ve M. Foucault'da İktidar ve Direnme Odakları, Seza Paker, Reflksif Akışkanlıklar, Sanat Bizi Seviyor, Felsefe Yazıları, (Doğu Batı Yay.). Félix Guattari, Öznellik Alanları, Minör Politika, (Otonom Yay.), Kulakdavulunun Eğrisi, Konu-m-lar, (Belge Yay.) kitaplarının yazarı ve İstanbul, (Autrement Pres), Placing Turkey on the Map of Europe, (Boğaziçi University Press), Postmodernisme et apres?, (Editions Kimé), Model Turkei, (Wallstein Verlag), Unleashed, (Time and Hudson) adlı kolektif kitapların yazarlarındandır. 1992 yılında Toplumbilim dergisini kurmuş ve 2011 yılına kadar bu dergiyi yayımlamayı sürdürmüştür. 2011 yılında, şu anda devam etmekte olan Teorik Bakış dergisini kurmuştur. 2003-2005 yılları arasında da Plato adlı çağdaş sanat dergisinin ortak kuruculuğunu yapmıştır. Türkiye'de ve yurt dışında pek çok serginin küratörlüğünü yapmıştır.